Εφημερίδες vs. Διαδικτύου ( 1 - 2 - X )

Προχωράμε σε μια πιο τεχνολογικά εξελιγμένη κοινωνία, όπου απλά πλεον εργαλεία όπως το διαδίκτυο μέσω ηλεκτρονικών υπολογιστών, κινητών (έξυπνων) τηλεφώνων, που μπορούμε πλέον να τα κουβαλάμε μαζί μας παντού και πάντα, μας προσφέρουν όλο τον κόσμο στα χέρια μας.

Ακούγεται σαν διαφήμιση κινητής τηλεφωνίας, όμως είναι αλήθεια ότι πλέον και στην Ελλάδα είναι πολύ φυσικό να κάθεται κάποιος στο καφέ της γειτονιάς με το netbook του (πλέον τα laptop μας είναι πολύ μεγάλα και μη πρακτικά) είτε με το iPhone του, να σερφάρει στο διαδίκτυο και να παρακαλουθεί το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο του, είτε τα εξελισσόμενα νέα σε πραγματικό χρόνο.

Η παραπάνω εξέλιξη και μια σειρά διαφόρων τέτοιων σελίδων στον ελληνικό διαδικτυακό τοπίο, με έκαναν να σκεφτώ αρκετά το θέμα της μετάδοσης των ειδήσεων. Κάποτε η τηλεόραση και το ραδιόφωνο ήταν μαζί μας για την μετάδοση των ειδήσεων εκεί που συμβάινουν και εκεί που γίνονται, σε άμεσο χρόνο. 

Πλέον όμως, με την χρήση του διαδικτύου περνάμε σε μια άλλη εποχή, σε μια άλλη κατάσταση.

Και εξηγώ παρακάτω τι εννοώ:

Σημείο 1, εξοικείωση των Ελλήνων με το διαδίκτυο και την χρήση του.

Σημείο 2, ενεργή χρήση των εργαλείων του διαδικτύου με την χρήση σελίδων για ενημέρωση όπως και για την δημιουργία προσωπικών blogs.

Σημείο 3, δικτύωση όλων αυτών των προσωπικών blog και δημιουργία ομάδων.

Σημείο 4, έναρξη άλλων τύπου blogs με ομάδες γνωστών και διαβασμένων bloggers που θα μεταδώσουν, θα αναλύσουν, θα προκαλέσουν με τα νέα και τις ιστορίες που θα γράψουν.

Σημείο 5, οργάνωση των παραπάνω ομάδων σε ακόμα μεγαλύτερο βαθμό, ώστε να θυμίζουν πλέον σελίδες μεγάλων ειδησεογραφικών οργανισμών και μερικής αντικατάστασής τους.

Δεν έχει πολύ καιρό από τότε που βρισκόμασταν στο σημείο 2 και αρκετοί από εμάς συζητούσαμε προσωπικά blogs που κυρίως περιστρέφονταν και αναφερόντουσαν σε γεγονότα που αφορούσαν τον ιδιοκτήτη του blog, αυτό που θα μου μείνει χαραγμένο στο μυαλό για πάντα είναι εκείνο το προσωπικό ημερολόγιο καταστάσεων της Αμαλίας Καλλυβινού που μέσα από το fakellaki περιέγραφε ζοφερές εικόνες και καταστάσεις του ΕΣΥ για μια καρκινοπαθή. Συζητήθηκε, προκάλεσε και ακόμα συζητείτε από απλούς ανθρώπους, ακόμα και από πολιτικούς.

Είναι σαν την φυσική εξέλιξη της ανθρώπινης κοινωνίας, όπου από το ατομικό επίπεδο περνάμε στην δημιουργία ομάδας για καλύτερα αποτελέσματα και ακόμα πιο γρήγορη ανάρτηση ειδήσεων και απόψεων. Άλλωστε πόσο χρόνο να ξοδέψει ένα πρόσωπο σε ένα blog ημερησίως, ιδιαίτερα αν έχει εργασία, προσωπική ζωή, κτλ κτλ. Έτσι αποτελεί μια καλύτερη επιλογή ο καταμερισμός εργασίας και η πολυσυλλεκτικότητα. Μια διαδικτυακή κολλεκτίβα που μπορούμε να παρακολουθούμε διαβάζοντάς την. Φτάσαμε στο Σημείο 3 και 4.

Και περνάμε στο σημείο 5 που έχουμε πλέον την αντικατάσταση των εφημερίδων με ηλεκτρονικές σελίδες για την ακόμα πιο άμεση και ακόμα πιο έγκυρη ενημέρωσή μας, όχι σε μεγάλα διεθνή θέματα... αλλά για τα εδώ, τα τοπικά (σε εθνικό, είτε αστικό επίπεδο). Πολλές τέτοιες ιστοσελίδες υπάρχουν εκεί έξω και γίνονται ακόμα περισσότερες. Γνωστοί δημοσιογράφοι, μην αντέχοντας την ανάγκη των μεγάλων τηλεοπτικών σταθμών για δημιουργία προγράμματος που θα φέρει τα μέγιστα διαφημιστικά έσοδα με κόστος στην ποιότητα του τελικού προϊόντος, προχωρούν στην ανεξαρτητοποίησή τους με την δημιουργία ιστοσελίδων για την αναμετάδοση ειδήσεων σε πραγματικό χρόνο. Είτε την αναμετάδοση των παρασκηνίων από μεγάλα νέα, που ίσως τα τηλεοπτικά κανάλια δεν μπορούν να κάνουν με την ίδια άνεση όπως θα γινόταν μέσω μιας ιστοσελίδας.

Εδώ στο σημείο 5, βρισκόμαστε και είναι πραγματικά ενδιαφέρουσα η εξέλιξή του. Ανέκαθεν είχαμε το μικρόβιο και το ενδιαφέρον του να μάθουμε, να πληροφορηθούμε για το τί γίνετε γύρω μας, τί παίζει. Άλλωστε η γνώση αποτελεί την μεγαλύτερη δύναμη ενός ανθρώπου. Και έτσι ξαναγυρνάμε στο ίδιο σημείο του καφέ της γειτονίας και τον θαμώνα που με το ανοιχτό wifi του καφέ, είτε με την ασύρματη δική του ασύρματη σύνδεση, σερφάρει στο διαδίκτυο και ενημερώνεται. Όλο και λιγότερο θα μπεί στον κόπο να αγοράσει μια εφημερίδα, άλλωστε όλο αυτό χρειάζεται προγραμματισμό... να ξέρει ότι θα έχει χρόνο να πάει για καφέ, θα περάσει από περίπτερο να πάρει εφημερίδα, και αν η εφημερίδα που διαβάζει δεν καλύπτει όλα όσα θέλει να μάθει; Εν μέσω οικονομικής κρίσης, πιο εύκολο το βλέπω για κάποιον να κόβει την καθημερινή (ακόμα, ακόμα και την Κυριακάτικη) εφημερίδα παρά τον καθημερινό καφέ... αν και για τις Κυριακάτικες εκδόσεις είναι μια άλλη ιστορία.

Άρα τα παραπάνω απλά αποδεικνύουν το πόσο εύκολο είναι να πατήσεις το κουμπί της συσκευής της αρεσκείας σου, να σερφάρεις και να μάθεις, να ενημερωθείς από την πηγή, είτε τις πηγές που σε ενδιαφέρουν και διαβάζεις.

Πρόσφατα υπήρξε ένας καταιγισμός έναρξης σελίδων στο ελληνικό διαδίκτυο που εξυπηρετούν ως εναλλακτικοί, και αν όχι καλύτεροι πλέον, παροχοί νέων και ειδήσεων άμεσου ενδιαφέροντος. Με την εισαγωγή του citizen journalism (http://en.wikipedia.org/wiki/Citizen_journalism), όπου ο καθένας έχει την δυνατότητα πλέον να γράψει μέσω διαδικτύου, είμαστε σε μια εποχή όπου τα νέα φτάνουν πιο γρήγορα από το σημείο που εξελίσσονται και σε πιο άμεσο βαθμό από αυτό που είχαμε συνηθίσει μέσω των μεγάλων ειδησεογραφικών πρακτορείων, εφημερίδων και τηλεοπτικών καναλιών. Σε αρκετές, αν όχι σε όλες αυτές τις διαδικτυακές σελίδες (βλέπε tvxs.gr, mediasoup.gr, zougla.gr) υποστηρίζονται από / είτε είναι ιδιοκτησίας μεγάλων δημοσιογράφων, οι οποίοι είναι γνωστοί σε όλους μας από την τηλεόραση και τις εφημερίδες.

Στην παραπάνω περίπτωση μπορούμε άνετα να συζητήσουμε για ώρες το θέμα: άραγε οι εφημερίδες αργοπεθαίνουν λόγω αυτών των εξελίξεων; Μήπως η αμεσότητα και η ποιότητα των δημοσιογράφων που υποστηρίζουν τέτοιες διαδικτυακές σελίδες ενημέρωσης, σε συνδυασμό με την οικονομική κρίση και την τεχνολογική εξέλιξη μας σπρώχνουν πρός την στήριξη τέτοιων ενεργειών εις βάρος των εφημερίδων και / ή ακόμα και της τηλεόρασης και των τηλεοπτικών δελτίων;

Μπορούμε να βρούμε έρευνες (http://www.podcastingnews.com/2009/03/16/mobile-internet-use-soars/) σχετικά με το πως ξοδεύουν τον χρόνο τους οι Αμερικανοί σε καθημερινή βάση μεταξύ τηλεόρασης, ραδιοφώνου, ίντερνετ κτλ κτλ. Πλέον οι περισσότεροι, και ειδικά οι νεότεροι προτιμούν να βρίσκονται στο ίντερνετ όπου μπορούν να τα κάνουν όλα, παρά να παρακολουθούν τηλεόραση, να διαβάζουν εφημερίδες. Όλοι ξέρουμε ότι σε μεγάλο βαθμό τέτοιες συνήθειες περνάνε τον Ατλαντικό και υιοθετούνται από τους υπόλοιπους Ευρωπαίους και στη συνέχεια και από τους Έλληνες. Άρα γνωρίζουμε ήδη ότι το διαδίκτυο θα κερδίζει περισσότερο χρόνο από την καθημερινή μας ζωή, σε σχέση με τα άλλα μέσα, και ήδη λόγω των τεχνολογικών εξελίξεων που προανέφερα μας ωθεί προς αυτή την κατεύθυνση και στην Ελλάδα. Και σε αυτό το σημείο μπορεί άνετα να αρχίσει η μεγάλη κουβέντα όσων αφορά την μείωση των πωλήσεων των εφημερίδων, τώρα είτε στο μέλλον και το κατά πόσο το διαδίκτυο καταστρέφει την "πιάτσα". Εδώ περνάμε πάλι στην αμεσότητα των ειδήσεων και την επιλογή μας για άλλα μέσα ενημέρωσης. Πλεόν το διαδίκτυο και ο τρόπος με τον οποίο μπορεί κάποιος να το χρησιμοποιήσει είναι ως τόπος για ενημέρωση των γεγονότων που γίνονται τώρα, αφήνοντας τις εφημερίδες να αναλάβουν το κομμάτι της ανάλυσης της είδησης, της έρευνας και της γνώμης πάνω στα θέματα που συζητιούνται από ειδικούς. Αρκετοί συζητούν για μια καλύτερη συνεργασία μεταξύ του διαδικτύου και των άλλων μέσων επικοινωνίας, ειδικά για τις εφημερίδες. Mεγάλοι οίκοι εφημερίδων προωθούν μια πιο ενεργή χρήση του διαδικτύου από τους ίδιους για την άμεση αναμετάδοση της είδησης και της όπως προανέφερα ανάλυσης της είδησης περαιτέρω στα εκτυπωμένα φύλλα.

Όμως αρκετές εφημερίδες ακόμα αντιστέκονται στην Ελλάδα να κινηθούν σε αυτή την κατεύθυνση και αυτό αφήνει γόνιμο έδαφος για περαιτέρω δημιουργία ανταγωνιστικών διαδικτυακών ενημερωτικών κόμβων, που ξεκινούν από τους ίδιους ανθρώπους που εργάζονταν στις εφημερίδες, είτε στην τηλεόραση, και τους δίνουν την δυνατότητα του ελέγχου της δουλειάς τους και της επέκτασης του κοινού τους. Πλέον έχουμε κινηθεί από μια εποχή όπου το brand (και όλοι οι χαρακτηρισμοί που ακολουθούν αυτό το brand) της εφημερίδας ήταν βασικός και καθοριστικός λόγος για να αγοράσουμε μια εφημερίδα, και το ίδιο μπορεί να ειπωθεί και για τα τηλεοπτικά κανάλια, ραδιοφωνικά κτλ., προς μια εποχή όπου το προσωπικό brand (ακεραιότητα, αξιοπιστία) ενός δημοσιογράφου είναι πιο σημαντικό και είναι λόγος αγοράς μια εφημερίδας γιατί κάποιος συγκεκριμένος δημοσιογράφος αρθρογραφεί εκεί, είτε λόγος παρακολούθησης ενός τηλεοπτικού καναλιού. Αυτό το χαρακτηριστικό της εποχής μας χρησιμοποιούν αρκετοί δημοσιογράφοι στην Ελλάδα και ξεκινούν διαδικτυακούς ενημερωτικούς κόμβους που ανταγωνίζονται επί ίσοις όροις αρκετές φορές τις ίδιες τις εφημερίδες. 

Ακόμα και το τελευταίο απόρθητο σημείο της ανάλυσης και της έκφρασης διασταυρωμένης με στοιχεία γνώμης που άνηκε στις εφημερίδες, τείνει να γίνει και αυτό δωρεάν διαθέσιμο στο διαδίκτυο με την σελίδα www.protagon.gr. Σύντομα σχόλια και αναλύσεις σε νέα που μας αφορούν και είναι επίκαιρα, από γνωστούς και σεβαστούς δημοσιογράφους, που είναι διαθέσιμα με το κλίκ μέσω ενός φορητού υπολογιστή, είτε ενός κινητού τηλεφώνου... ακριβώς όπως αρμόζει στον σύγχρονο τρόπο ζωής όπου δεν υπάρχει άπλετος χρόνος για ανάγνωση τέτοιων απόψεων σε μια καθημερινή εργάσιμη ημέρα, είναι διαθέσιμος παντού και κυρίως δεν κοστίζει.